موسيقي يكي از عناصر سازنده شعر است كه كلام را برجسته مي‌سازد و سبب تمايز زبان نظم از نثر مي‌گردد. بررسي اين ركن از شعر، همچنين پيوندي كه ميان آهنگ كلام با عناصر ديگر وجود دارد، مسأله‌اي است كه اين مقاله بدان مي‌پردازد. براي تبيين اين مسأله در دو بخش: بخش اوّل به تعريف چکیده کامل
موسيقي يكي از عناصر سازنده شعر است كه كلام را برجسته مي‌سازد و سبب تمايز زبان نظم از نثر مي‌گردد. بررسي اين ركن از شعر، همچنين پيوندي كه ميان آهنگ كلام با عناصر ديگر وجود دارد، مسأله‌اي است كه اين مقاله بدان مي‌پردازد. براي تبيين اين مسأله در دو بخش: بخش اوّل به تعريف موسيقي و انواع آن در شعر فارسي پرداخته، بخش دوم رابطه ميان موسيقي شعر با موضوع، تخيّل و عاطفه بررسي شده است. تشريح مطالب مذكور، مشخص ساخت كه موسيقي شعر در كنار تقسيمات چهار‌گانه اديبان فارسي زبان به سه دسته موسيقي بيروني (جنبه عروضي شعر)، موسيقي كناري (آهنگ خاص همخواني ميان كلمات پاياني مصراع‌ها «رديف و قافيه») و موسيقي مياني (انواع توازن‌هاي حاصل از ارتباطات لفظي و تناسبات معنايي) تقسيم مي‌شود. امّا شعر تعبيري از اجتماع، اصول، باورها و انديشه‌هاي شاعر است و موسيقي شعر زبان دل و احساس او و «لاجرم هر آنچه از دل برآيد، بر دل نشيند.» انواع متفاوت موسيقي شعر؛ يعني وزن، قافيه و رديف و واژه‌ها و لفظ از جمله عناصري هستند كه معنا، عاطفه و تخيّل شاعر را به مخاطب منتقل مي‌كنند و تنوّع موسيقايي در اين زمينه عامل مهمّي در القاي موضوع و احساسات شاعرانه به خواننده و شنونده است. شاعر با رعايت تناسب و پيوندي كه ميان موسيقي شعر با عناصر ديگر وجود دارد، تلاش مي‌كند به هدف و غايت اصلي شعر ـ كه همانا بيان مفاهيمزيبايي‌شناسي، موسيقي شعر، موضوع، تخيّل، عاطفه و محتواي دروني شعر است ـ نزديك گردد.
پرونده مقاله
